Chiều ngày 9/5/2013, tại Hà Nội, Trung tâm Bảo tồn Sinh vật biển và Phát triển Cộng đồng (MCD) tổ chức hội thảo “MCD cùng thanh niên xung kích và các bên liên quan ứng phó biến đổi khí hậu vùng biển đảo” (Diễn đàn kỷ niệm MCD – Một thập kỷ cống hiến và trưởng thành”. Hội thảo kêu gọi sự chung tay của các cơ quan, đoàn thể, tổ chức, cá nhân nhằm tiếp sức cho thanh niên trong công tác bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu vùng ven biển và hải đảo, thông qua chương trình “Hải Đăng Xanh – Thanh niên xung kích ứng phó biến đổi khí hậu vùng biển đảo”.

Chương trình Hải Đăng Xanh (HĐX) nhằm huy động sự tham gia, trí tuệ và năng lực của thanh niên sinh viên Việt Nam để tăng cường tính bền vững, độ lan tỏa và sức mạnh cho các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu tại Việt Nam nói chung và các vùng ven biển Việt Nam nói riêng.

Dự kiến diễn ra giai đoạn đầu trong 1 năm, với các bước Thắp Lửa-Tỏa Sáng-Lan Tỏa, chương trình Hải Đăng Xanh sẽ quy tụ 28 nhóm Hải Đăng Xanh (tượng trưng cho số tỉnh ven biển Việt Nam) được Thắp Lửa thông qua tuyển chọn và đào tạo các kỹ năng ứng phó biến đổi khí hậu, làm việc cùng các tổ chức hoạt động vì môi trường và sự phát triển bền vững của cộng đồng. Các HĐX này sẽ Tỏa Sáng tới các thanh niên sinh viên khác và 500 cư dân ưu tú tại các xã ven biển, thực hiện các sáng kiến hoặc mô hình ứng phó BĐKH cụ thể. Từ đó Lan Tỏa tới 3260 thanh niên sinh viên (tượng trưng cho số km đường bờ biển khu vực đất liền) tham gia các hoạt động của chương trình hành động ứng phó với biến đổi khí hậu vùng biển đảo cả nước. Với sự hỗ trợ của truyền thông, những thông điệp, thông tin về biến đổi khí hậu tới được 1 triệu sinh viên, thanh niên khác ở cả thành phố và các tỉnh ven biển lựa chọn.

Biến đổi khí hậu hiện là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại. Biến đổi khí hậu đã và đang tác động nghiêm trọng đến sản xuất, đời sống và môi trường trên phạm vi toàn thế giới. Là một quốc gia biển với đường biển dài, khu vực đất liền chủ yếu là các châu thổ thấp, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Theo các kịch bản gần đây nhất, vào cuối thế kỷ 21, nhiệt độ trung bình năm ở nước ta tăng khoảng 2 – 3⁰C, tổng lượng mưa năm và lượng mưa mùa mưa tăng, trong khi đó lượng mưa mùa khô lại giảm, mực nước biển có thể dâng khoảng từ 75 cm đến 1 m so với thời kỳ 1980 – 1999. Nếu mực nước biển dâng cao 1 m, sẽ có khoảng 40% diện tích đồng bằng sông Cửu Long, 11% diện tích đồng bằng sông Hồng và 3% diện tích của các tỉnh khác thuộc vùng ven biển sẽ bị ngập, khoảng 10 – 12% dân số nước ta bị ảnh hưởng trực tiếp và tổn thất khoảng 10% GDP. Tác động của biến đổi khí hậu đối với nước ta là rất nghiêm trọng, là nguy cơ hiện hữu cho mục tiêu xóa đói giảm nghèo, cho việc thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ và sự phát triển bền vững của đất nước.

Nhận thức rõ những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu đến sự phát triển bền vững của đất nước, Chính phủ đã có chiến lược, chương trình mục tiêu và các giải pháp đồng bộ nhằm ứng phó với BĐKH. Với vùng ven biển và hải đảo, hàng loạt các chương trình lớn được đề ra như nâng cấp và cải tạo hệ thống đê biển, đê sông phù hợp với điều kiện biến đổi khí hậu và nước biển dâng; phát triển kinh tế – xã hội các đảo dân sinh ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, nước biển dâng; xây dựng thí điểm và nhân rộng mô hình cộng đồng ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu. Trong số các lực lượng tham gia vào công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, các tổ chức dân sự xã hội và lực lượng thanh niên có vai trò rất quan trọng.Thanh niên là lực lượng đông đảo, có tiềm năng to lớn, đã và đang giữ vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng đất nước. Trong bối cảnh BĐKH, thanh niên chính là lực lượng có thể đi đầu,đảm nhận vai trò xung kích bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng. Lực lượng này cần được huy động, kết nối, tạo nguồn lực và thúc đẩy để có thể vững vàng tỏa sáng.

Là một tổ chức phi chính phủ trong nước, được thành lập từ năm 2003 với mục tiêu hài hòa nhu cầu của cộng đồng ven biển với gìn giữ môi trường biển trong bối cảnh biến đổi khí hậu, trong suốt 10 năm qua, Trung tâm Bảo tồn Sinh vật biển và Phát triển Cộng đồng (MCD) không ngừng tăng cường năng lực và hỗ trợ nhân dân một số địa phương tham gia bảo vệ môi trường, sử dụng và quản lý bền vững nguồn lợi biển để cải thiện đời sống, đồng thời với việc tác động tích cực vào chính sách quản lý tài nguyên môi trường vùng ven biển ở các cấp.Địa bàn hoạt động của MCD là các vùng có cộng đồng nghèo sinh sống trong và quanh các khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia, khu bảo tồn biển và khu dự trữ sinh quyển có yếu tố biển theo định hướng ưu tiên tầm quốc gia. Với đội ngũ nòng cốt gần 30 cán bộ chuyên môn, các nhà cố vấn giàu kinh nghiệm, các nhà tài trợ quốc tế, các đối tác trong và ngoài nước và hệ thống tình nguyện viên từ nhiều quốc gia trên thế giới, MCD đã và đang triển khai các mô hình thực tế và các tư vấn kỹ thuật về quản lý tài nguyên ven biển, cải thiện sinh kế cộng đồng thích ứng BDKH, cùng với các đề xuất, góp ý cải thiện chính sách trong lĩnh vực này. 10 năm qua, MCD đã góp phần hành động hướng tới sự phát triển bền vững vùng ven biển và hải đảo. Những đóng góp tích cực đó được các cộng đồng dân cư, đối tác địa phương và trung ương, đồng nghiệp trong và ngoài nước và các nhà tài trợ đánh giá cao.

Những ý nghĩa xã hội mà hội thảo “MCD cùng thanh niên xung kích và các bên liên quan ứng phó biến đổi khí hậu vùng biển đảo” và chương trình Hải Đăng Xanh mang lại hy vọng sẽ là dấu ấn đẹp và nhiều ý nghĩa nhân dịp MCD vừa tròn một thập kỷ cống hiến và trưởng thành.